Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

out with it

  • 1 educo

    1.
    ē-dūco, xi, ctum, 3 ( imper., educe, Plaut. Pers. 4, 1, 11; id. Stich. 5, 6, 1:

    educ,

    Cic. Cat. 1, 5, 10; Alcim. 5, 248 al.— Inf. pass. parag., educier, Plaut. Truc. 5, 16), v. a., to lead forth, draw out, bring away (very freq. and class.).
    I.
    In gen.:

    novam nuptam foras,

    Plaut. Cas. 4, 3, 1;

    so with personal objects, fidicinam,

    id. Ep. 3, 4, 36 (opp. introducere):

    eram,

    id. Mil. 4, 6, 53:

    virginem,

    id. Pers. 4, 1, 11; Cic. Q. Fr. 3, 3 fin. al.; cf.

    also: populum e comitio,

    Varr. R. R. 1, 2, 9:

    mulierem ab domo secum,

    Caes. B. G. 1, 53, 4:

    rete foras,

    Plaut. Truc. 1, 1, 18; cf.:

    pisces everriculo in litus,

    Varr. R. R. 3, 17, 7:

    radicem e terra,

    id. ib. 3, 10, 5:

    gladium,

    Caes. B. G. 5, 44, 8; Sall. C. 51, 36; cf.:

    gladium e vagina,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    gladium,

    Vulg. Marc. 14, 47 al.:

    sortem,

    Cic. Verr. 2, 2, 51 fin.; cf.:

    aliquos ex urna,

    id. ib. 2, 2, 17:

    tribus,

    id. Agr. 2, 8, 21:

    telum corpore,

    Verg. A. 10, 744; cf. Plin. 7, 20, 19, § 83 et saep.:

    lacum (with emittere),

    Cic. Div. 1, 44, 100; cf.

    fistulam,

    Varr. R. R. 3, 14, 2:

    aquam in fossas,

    Plin. 18, 19, 49, § 179; Dig. 8, 3, 29:

    se foras,

    to go out, Ter. Hec. 3, 3, 4 Ruhnk. ad loc.; cf.:

    se multitudini,

    to withdraw one's self from the multitude, Sen. Vit. Beat. 2 fin.
    II.
    In partic.
    A.
    In all periods.
    1.
    Pub. law t. t.
    a.
    To bring, summon before court (cf. duco, I. B. 1.):

    cum in jus ipsum eduxi,

    Cic. Verr. 2, 3, 47; cf.:

    ex domo in jus,

    Quint. 7, 8, 6: SI. QVIS. EORVM. AD. ME. EDVCTVS. FVERIT., Edict. Praet. ap. Gell. 11, 17, 2:

    aliquem ad consules,

    Cic. Planc. 23;

    and simply aliquem,

    id. Verr. 2, 2, 26 Zumpt N. cr.; 2, 2, 37; 2, 3, 65.—Once also, to bring up or lead away for punishment (for which more commonly duco; v. Cic. Verr. 2, 2, 26):

    ad tintinnaculos educi viros,

    Plaut. Truc. 4, 3, 8.—
    b.
    Of persons in office, to take out with one to one's province: quos educere invitos in provinciam non potuit, eos retinere qui potuit? Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 10, 76; so,

    medicum secum,

    id. Pis. 34.—
    2.
    Milit. t. t., to lead forth, march out troops (very freq. in Caes.):

    Teleboae ex oppido Legiones educunt suas,

    Plaut. Am. 1, 1, 63:

    praesidium ex oppido (opp introducere),

    Caes. B. C. 1, 13, 2:

    cohortes ex urbe,

    id. ib. 1, 12, 2:

    exercitum ab urbe,

    Liv. 3, 21:

    copias e castris,

    Caes. B. G. 1, 50, 1; 2, 8 fin.; 7, 13, 1; 7, 80, 1; id. B. C. 1, 43, 3 et saep.; Liv. 31, 37 al.;

    for which also: copias castris,

    Caes. B. G. 1, 51, 2; 4, 13 fin.; id. B. C. 1, 68, 1; Verg. A. 11, 20;

    legiones ex hibernis,

    Caes. B. G. 1, 10, 3; 5, 27, 9; 7, 10, 1; Liv. 40, 39:

    ex finibus,

    Caes. B. G. 4, 1, 4 et saep.; cf.

    also: impedimenta ex castris,

    id. ib. 7, 68, 1.—Without designating the term. a quo:

    cohortes,

    Caes. B. G. 3, 26, 2; id. B. C. 1, 41, 2; 1, 64, 6; Sall. J. 68, 2; Liv. 39, 15; Front. Strat. 1, 5, 22 et saep.; cf.: exercitum foras, Cato ap. Gell. 15, 13, 5:

    exercitum in expeditionem,

    Cic. Div. 1, 33, 72:

    copias adversus Afranium,

    Front. Strat. 1, 5, 9; 2, 2, 5 et saep.—And absol. of the general himself, to move out, march out (so mostly in Liv.; cf.

    duco): ex hibernis,

    Caes. B. G. 7, 10, 1:

    ex oppido,

    id. ib. 7, 81, 3; cf.:

    tribus simul portis,

    Liv. 41, 26:

    ad legionem Pompeii duplici acie eduxit,

    Caes. B. G. 3, 67, 3:

    in aciem,

    Liv. 1, 23; 8, 9; 21, 39; Front. Strat. 2, 1, 5, al. —
    3.
    Naut. t. t., to bring out a ship from the harbor, to put to sea:

    naves ex portu,

    Caes. B. C. 1, 57, 2; 2, 22, 5; 3, 26, 2;

    also: classem portu,

    Plin. 2, 12, 9, § 55.—Hence,
    b.
    Transf., of goods, to export:

    equos ex Italia,

    Liv. 43, 5, 9 (cf.:

    extra provinciam ducere,

    Dig. 49, 16, 12, § 1).—
    4.
    In midwifery, t. t., to assist at birth:

    attractus infantem educit,

    Cels. 7, 29 med.:

    per ipsas manus (infans) commode educitur,

    id. ib. — So of birds, to bring out of the egg, to hatch:

    pullos suos,

    Plaut. Poen. 1, 2, 143; so,

    fetum,

    Plin. 10, 54, 75, § 152 (with excludere); 9, 10, 12, § 37.—Hence,
    b.
    Transf.
    (α).
    To bring up, rear, a child (usually with reference to bodily nurture and support; while 2. educo refers usually to the mind; but the distinction is not strictly observed; cf. Krebs, Antibarb. p. 395), to educate:

    non possunt militares pueri setanio educier,

    Plaut. Truc. 5, 16:

    bene ego istam eduxi meae domi et pudice,

    id. Curc. 4, 2, 32; id. Most. 1, 3, 29; id. Rud. 1, 3, 38; Ter. And. 5, 4, 8; id. Heaut. 2, 1, 14 al.; Cic. de Or. 2, 28, 124; Liv. 1, 39 fin.; 21, 43 Drak.; Tac. A. 1, 4; 41; Prop. 3, 9, 51 (4, 8, 51 M.); Verg. A. 7, 763; 8, 413; Col. 3, 10, 16; Curt. 3, 12, 16 al.— Trop.:

    senex plane eductus in nutricatu Venerio,

    Plaut. Mil. 3, 1, 55.—
    (β).
    In gen., to bear, to produce = edere, Verg. A. 6, 765; 779: aura educit colores, * Cat. 64, 90.—
    5.
    In vulg. lang., to drink off, toss off, Plaut. Stich. 5, 5, 18; 5, 6, 1.—With a punning allusion to the signif. 4. b. a, Plaut. Am. 1, 1, 274.—
    B.
    Since the Aug. period.
    1.
    Of motion in an upward direction (cf. effero and erigo), to draw up, to raise:

    (Ortygia me) superas eduxit sub auras,

    Ov. M. 5, 641; 3, 113; cf.

    trop.: (Pindarus) vires animumque moresque aureos educit in astra,

    Hor. C. 4, 2, 23 (cf.:

    sustulit in astra,

    Cic. Att. 2, 25).—
    b.
    With the accessory idea of making, to rear, erect, build up:

    turrim summis sub astra Eductam tectis,

    Verg. A. 2, 461; cf.:

    aram sepulcri caelo,

    id. ib. 6, 178; imitated by Sil. 15, 388:

    molem caelo,

    Verg. A. 2, 186:

    turres altius,

    Tac. A. 12, 16; id. H. 4, 30:

    pyramides instar montium,

    id. A. 2, 61:

    moenia caminis Cyclopum,

    Verg. A. 6, 630; cf.:

    moles quam eductam in Rhenum retulimus,

    Tac. H. 5, 18.—
    2.
    Of time, to pass, spend (cf. duco, II. B. 3. b.):

    pios annos,

    Prop. 2, 9, 47:

    insomnem noctem ludo,

    Stat. Th. 2, 74:

    somnos sub hiberno caelo,

    Sil. 11, 405:

    nimbos luxu,

    Val. Fl. 2, 371.
    2.
    ēdŭco, āvi, ātum, 1, v. a. [1. educo, II. A. 4. b.], to bring up a child physically or mentally, to rear, to educate (very freq. and class.): educit obstetrix, educat nutrix, instituit paedagogus, docet magister, Varr. ap. Non. 447, 33 (but this distinction is not strictly observed; see the foll. and 1. educo, II. A. 4. b.).
    I.
    Prop.:

    hera educavit (puellam) magna industria,

    Plaut. Cas. prol. 44 sq.:

    Athenis natus altusque educatusque Atticis,

    id. Rud. 3, 4, 36:

    bene pudiceque educatu'st usque ad adolescentiam,

    id. Capt. 5, 3, 16 et saep.; cf. id. Men. 5, 5, 7; id. Trin. 2, 4, 111 al.; Att. ap. Non. 422, 14; Ter. Eun. 1, 2, 37; id. Ad. 3, 4, 49; Cic. Lael. 20, 75; id. Rep. 2, 21; id. de Or. 1, 31; Ov. F. 6, 487; id. M. 3, 314; Vulg. Psa. 22, 2. —
    II.
    Transf., to bring up, rear, foster, train, educate:

    neque enim hac nos patria lege genuit aut educavit, ut, etc.,

    Cic. Rep. 1, 4; id. Or. 13 fin.; cf.:

    ars dicendi ea, quae sunt orta jam in nobis et procreata, educat atque confirmat,

    id. de Or. 2, 87, 356:

    in his (scholis) educatur orator,

    Quint. 9, 2, 81:

    oratorem, id. prooem. § 5: illos in disciplina,

    Vulg. Ephes. 6, 4.—
    B.
    Poet. and in post-Aug. prose, of plants or animals, to nourish, support, produce:

    quod pontus, quod terra, quod educat aër Poscit,

    Ov. M. 8, 832; cf. id. Pont. 1, 10, 9:

    vitis mitem uvam,

    Cat. 62, 50:

    pomum, non uvas (ager),

    Ov. Pont. 1, 3, 51:

    herbas (humus),

    id. M. 15, 97:

    Caecuba,

    Plin. 16, 37, 67, § 173:

    florem (imber),

    Cat. 62, 41 al.:

    lepores, apros,

    Hor. Ep. 1, 15, 22.—
    C.
    To possess, hold (cf. nutrire = trephein), Verg. Cul. 13.

    Lewis & Short latin dictionary > educo

  • 2 contero

    con-tĕro, trīvi (rarely conterui, App. M. 8, p. 212, 12; Ven. Fort. C. 6, 4, 33), trītum, 3, v. a., to grind, bruise, pound, to crumble, separate into small pieces.
    I.
    Prop. (so freq. in medic. lang.):

    medium scillae cum aquā ad mellis crassitudinem,

    Varr. R. R. 2, 7, 8:

    cornua cervi,

    Ov. Med. Fac. 60:

    horrendis infamia pabula sucis,

    id. M. 14, 44:

    radicem aridam in pulverem,

    Plin. 26, 11, 70, § 113:

    fracta, contrita,

    Lucr. 4, 697.—Far more freq. and class. in prose and poetry,
    II.
    Transf., to diminish by rubbing, to waste, destroy (cf.: conficio, consumo, etc.), to rub off, wear out.
    A.
    Of material objects:

    latera tua,

    Plaut. As. 2, 4, 13:

    boves et vires agricolarum (followed by conficere),

    Lucr. 2, 1161; cf.:

    conteritur ferrum, silices tenuantur ab usu,

    Ov. A. A. 3, 91: superbiter contemptim conterit legiones, Naev. ap. Non. p. 516, 1;

    humorously imitated: ne nos tam contemptim conteras,

    treat contemptuously, Plaut. Poen. 3, 1, 34; and:

    conteris Tu tuā me oratione, mulier,

    you wear me out, id. Cist. 2, 3, 65 (cf. B. 1. b. infra):

    corpora ipsa ac manus silvis ac paludibus emuniendis inter verbera ac contumelias conterunt,

    Tac. Agr. 31:

    heri in tergo meo Tris facile corios contrivisti bubulos,

    Plaut. Poen. 1, 1, 11:

    Viam Sacram,

    to tread upon frequently, Prop. 2 (3), 23, 15: Paideian Kurou legendo, i. e. to wear out with reading, Cic. Fam. 9, 25, 1:

    supellectilem pluribus et diversis officiis,

    to wear out by use, Quint. 2, 4, 29.—In mal. part.:

    aliquas indigno quaestu, i. e. prostituere,

    Plaut. Rud. 3, 4, 44; cf.

    tero.—Prov.: is vel Herculi conterere quaestum possiet,

    squander the greatest possible fortune, Plaut. Most. 4, 2, 68 Lorenz ad loc.—
    B.
    Of immaterial objects.
    1.
    Most freq. (like the simple verb) of time, to waste, consume, spend, pass, employ, in a good and bad sense (cf. Sall. C. 4, 1 Kritz); constr. with in and abl. or the abl. only, with dum, or absol.
    (α).
    With in:

    aetatem in pistrino,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 11:

    vitam atque aetatem meam in quaerendo,

    Ter. Ad. 5, 4, 15:

    aetatem in litibus,

    Cic. Leg. 1, 20, 53:

    omne otiosum tempus in studiis,

    id. Lael. 27, 104:

    diem in eā arte,

    Prop. 2, 1, 46.—
    (β).
    With abl.:

    totum hunc diem cursando atque ambulando,

    Ter. Hec. 5, 3, 17:

    majorem aevi partem somno,

    Lucr. 3, 1047:

    tempora spectaculis, etc.,

    Quint. 1, 12, 18:

    diei brevitatem conviviis, longitudinem noctis stupris et flagitiis,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26:

    bonum otium socordiā atque desidiā,

    Sall. C. 4, 1.—
    * (γ).
    With dum:

    contrivi diem, Dum asto, etc.,

    Plaut. Cas. 3, 3, 4.—
    (δ).
    Absol.:

    vitae modum,

    Prop. 1, 7, 9.—
    b.
    Transf. to the person:

    se, ut Plato, in musicis, geometriā, etc.,

    Cic. Fin. 1, 21, 72; cf.

    in medial form: cum in causis et in negotiis et in foro conteramur,

    id. de Or. 1, 58, 249; id. Caecin. 5, 14.—
    2.
    In gen.:

    operam,

    Plaut. Most. 3, 1, 54; cf.:

    operam frustra,

    Ter. Phorm. 1, 4, 31:

    quae sunt horum temporum,

    to exhaust, Cic. Att. 9, 4, 1.—
    b.
    Trop.:

    ejus omnis gravissimas injurias quasi voluntariā oblivione,

    to obliterate from the memory, Cic. Fam. 1, 9, 20: quam (dignitatem virtutis) reliquā ex collatione, facile est conterere atque contemnere, to tread under foot by comparison (opp. in caelum efferre), id. Tusc. 5, 30, 85.—Hence, contrītus, a, um, P. a., worn out, trite, common (mostly in Cic.):

    proverbium vetustate,

    Cic. Fin. 2, 16, 52:

    praecepta (connected with communia),

    id. de Or. 1, 31, 138:

    contritum et contemptum praemium,

    id. Sest. 40, 86.

    Lewis & Short latin dictionary > contero

  • 3 sto

    sto, stĕti, stătum, 1 (scanned stĕtĕrunt, Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. H. 7, 166; Prop. 2, 8, 10), v. n. [root sta-; Sanscr. sthā, sthalam, locus; Gr. sta-, histêmi, to set, place; statêr, weight; O. H. Germ. stām; Goth. standa; Engl. stand], to stand, in opposition to sitting, walking, or lying prostrate, to stand still, remain standing, stand upright.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    hos quos videtis stare hic captivos duos, Illi qui astant, hi stant ambo, non sedent,

    Plaut. Capt. prol. 1 sq.; cf.:

    cum virgo staret et Caecilia in sellā sederet,

    Cic. Div. 1, 46, 104:

    si iste ibit, ito: stabit, astato simul,

    Plaut. Ps. 3, 2, 74:

    abi intro, noli stare,

    id. Mil. 4, 3, 36; so (opp. ire) id. Merc. 3, 3, 21; id. Mil. 4, 2, 95; 4, 9, 10; id. Pers. 3, 3, 43; 4, 4, 50; Ter. Eun. 3, 2, 6; 3, 2, 12:

    i: quid stas, lapis?

    id. Heaut. 4, 7, 3:

    ante aedes,

    Plaut. Am. 2, 1, 56; 1, 1, 250; 2, 2, 35; id. Truc. 2, 3, 14:

    ante ostium,

    Ter. Eun. 5, 2, 4; id. And. 3, 1, 17; id. Hec. 3, 4, 14; 5, 4, 14:

    ante oculos,

    Ov. Am. 1, 5, 17:

    ad januam,

    Cic. de Or. 2, 86, 353:

    ad undam,

    Verg. G. 4, 356:

    orantem juxta,

    Stat. Th. 11, 618:

    hic foris,

    Plaut. Men. 2, 3, 12:

    hinc procul,

    Ter. Hec. 4, 3, 1:

    propter in occulto,

    Cic. Clu. 28, 78; cf.:

    qui proximi steterant,

    Caes. B. G. 5, 35, 3:

    propius,

    Hor. A. P. 361:

    sta ilico,

    Ter. Phorm. 1, 4, 18:

    qui frequentissimi in gradibus concordiae steterunt,

    Cic. Phil. 7, 8, 21:

    stans pede in uno,

    Hor. S. 1, 4, 10 et saep.—Of things:

    ita statim stant signa,

    Plaut. Am. 1, 1, 120:

    quorum statuae steterunt in Rostris,

    Cic. Phil. 9, 2, 4:

    statua,

    id. Div. 1, 34, 75:

    signa ad impluvium, ad valvas Junonis,

    id. Verr. 2, 1, 23, § 61:

    stabat acuta silex,

    Verg. A. 8, 233:

    columna,

    Hor. C. 1, 35, 14:

    cerea effigies,

    id. S. 1, 8, 32; cf. poet.:

    aeneus ut stes,

    id. ib. 2, 3, 183.— Pass. impers.: Ps. Statur hic ad hunc modum. Sim. Statum vide hominis, Plaut. Ps. 1, 5, 44: Gn. Quid agitur? Pa. Statur, Ter. Eun. 2, 2, 40:

    confecto munerum cursu moriar stando,

    Amm. 24, 3, 7.—Prov.:

    inter sacrum saxumque sto, nec quid faciam scio,

    i.e. I am in a pinch, Plaut. Capt. 3, 4, 84; v. sacrum.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to stand firm or immovable; to last, remain, continue: cui nec arae patriae domi stant; fractae et disjectae jacent, Enn. ap. Cic. Tusc. 3, 19, 44 (Trag. v. 115 Vahl.):

    nec domus ulla nec urbs stare poterit,

    Cic. Lael. 7, 23:

    stantibus Hierosolymis,

    id. Fl. 28, 69:

    ut praeter spem stare muros viderunt,

    Liv. 38, 5:

    urbem innoxiam stare incolumem pati,

    id. 31, 31, 15:

    hasta, quae radice novā, non ferro stabat adacto,

    stuck fast, remained fixed, Ov. M. 15, 562:

    missum stetit inguine ferrum,

    id. ib. 5, 132; cf. id. ib. 5, 34;

    8, 415: stat glacies iners,

    Hor. C. 2, 9, 5:

    aquae,

    Ov. M. 4, 732:

    longā stare senectā,

    Sil. 3, 94:

    cornus stetit inter tempora frontis,

    id. 4, 142.—
    2.
    To remain, tarry, linger any where (cf. moror):

    paulisper stetimus in illā ganearum tuarum nidore atque fumo,

    Cic. Pis. 6, 13:

    hos quos video volitare in foro, quos stare ad curiam,

    id. Cat. 2, 3, 5: cur non aut stantem comprehenderint, aut fugientem consecuti sint, remaining in the city, id. Cael, 28, 67;

    so (opp. fugio),

    id. Tusc. 2, 23, 54:

    cum gladiis in conspectu senatus,

    id. Phil. 2, 4, 8:

    qui domi stare non poterant,

    id. Fl. 6, 13:

    (meretrix) olente in fornice stans,

    Hor. S. 1, 2, 30; cf. Ov. Am. 1, 10, 21; Juv. 10, 239; cf.

    of minerals not attracted by the magnet: pondere enim fretae partim stant, quod genus aurum,

    Lucr. 6, 1058. —
    3.
    In milit. lang.
    a.
    To stand in the ranks or under arms, to fight:

    quisque uti steterat, jacet obtinetque ordinem,

    Plaut. Am. 1, 1, 86: ut sustinere corpora plerique nequeuntes arma sua quisque stantes incumberet, Sall. ap. Serv. Verg. A. 9, 229 (H. 3, 72 Dietsch):

    cum milites a mane diei jejuni sub armis stetissent defatigati, Auct. B. Afr. 42, 3: primo haud impari stetere acie,

    Liv. 26, 44:

    in Asia totius Asiae steterunt vires,

    id. 37, 58: in acie, Auct. B. Hisp. 28 fin.:

    pars acie stabat, Auct. B. Afr. 51, 6: stetit acies in armis,

    Sen. Phoen. 389; cf.:

    stetit ordine certo Infelix acies,

    Luc. 7, 2, 16.—
    b.
    Pregn., to stand firm in fight, stand one's ground, maintain the contest (opp. abjecto scuto fugere), Cic. Tusc. 2, 23, 54; cf.:

    in acie stare ac pugnare (opp. in castra refugere),

    Liv. 22, 60, 25:

    Tarquiniensis, novus hostis non stetit solum, sed etiam ab suā parte Romanum pepulit,

    id. 2, 6, 11:

    comminus,

    Caes. B. C. 1, 47:

    inque gradu stetimus, certi non cedere,

    Ov. M. 9, 43; cf.:

    contra leonem,

    Spart. Carac. 5.—
    c.
    Transf., of a battle, to last, hold out, continue (a favorite expression of Livy):

    ibi aliquamdiu atrox pugna stetit,

    Liv. 29, 2:

    diu pugna neutro inclinata stetit,

    id. 27, 2:

    ita anceps dicitur certamen stetisse,

    id. 8, 38:

    primo stetit ambiguā spe pugna,

    id. 7, 7.—
    4.
    Nautical t. t., to lie, to lie or ride at anchor:

    ante hostium portus in salo stare,

    Liv. 37, 16;

    Auct. B. Afr. 62: naves regiae in sinu Maliaco,

    Liv. 36, 20:

    classis instructa in portu,

    id. 37, 11:

    classis in salo ad Leptim, Auct. B. Afr. 62, 4: litore puppes,

    Verg. A. 6, 901.—
    5.
    Of servants, to stand, wait, attend (very rare): neque pueri eximiā facie stabant, C. Gracch. ap. Gell. 15, 12, 2:

    sto exspectans, si quid mihi imperent,

    Ter. Eun. 3, 5, 46:

    ad cyathum et vinum,

    Suet. Caes. 49; cf.:

    ad pedes,

    id. Galb. 22.—
    6.
    Of buildings, cities, etc., to stand finished, be erected (mostly poet.):

    intra annum nova urbs stetit,

    Liv. 6, 4, 6:

    jam stabant Thebae,

    Ov. M. 3, 131:

    moenia jam stabant,

    id. F. 3, 181:

    stet Capitolium Fulgens,

    Hor. C. 3, 3, 42:

    aedificant muros... Stabat opus,

    Ov. M. 11, 205:

    jam stare ratem,

    Val. Fl. 1, 96.—
    7.
    Of the countenance, to be unmoved, to be at rest ( poet.):

    stat num quam facies,

    Luc. 5, 214:

    stant ora metu,

    are rigid, Val. Fl. 4, 639; cf.:

    cur ad patrios non stant tua lumina vultus,

    Stat. Th. 10, 693.—
    8.
    To stand up, stand upright, stand on end; to bristle up, stiffen, etc. ( poet. and in post-Aug. prose): papillae, Lucil. ap. Non. 391, 26:

    mammae,

    Plin. 28, 19, 77, § 249:

    steterunt comae,

    Verg. A. 2, 774; 3, 48; Ov. M. 7, 631; cf. id. ib. 10, 425:

    crines fulvi pulvere,

    Stat. Th. 3, 326:

    setae,

    Ov. M. 8, 286:

    in vertice cristae,

    id. ib. 6, 672:

    aristae,

    id. ib. 10, 655:

    stantes oculi,

    prominent, Ov. F. 6, 133:

    oculis rigentibus et genis stantibus,

    fixed, Plin. 23, 1, 24, § 49. —In mal. part., Mart. 3, 73, 2; App. M. 2, p. 117, 39; Auct. Priap. 75, 2.—Rarely of fluids, to coagulate, stiffen:

    sanguis stetit,

    Sen. Oedip. 585.—
    9.
    With abl., to stand out with, be thick with, full of any thing (mostly poet.): stant pulvere campi, Enn. ap. Porphyr. ad Hor. C. 1, 9, 1 (Ann. v. 592 Vahl.): cupressi Stant rectis foliis, id. ap. Philarg. ad Verg. G. 2, 444 (Ann. v. 268 ib.): stat sentibu' fundus, Lucil. ap. Don. Ter. And. 4, 2, 16; Titin. ap. Non. 391, 21; so,

    ager sentibus,

    Caecil. ib. 391, 23:

    vides ut altā stet nive candidum Soracte,

    Hor. C. 1, 9, 1: caelum caligine stat, Sisenn. ap. Non. 392, 8:

    pulvere caelum,

    Verg. A. 12, 408:

    pulvereo globo astra,

    Stat. Th. 7, 124:

    stant lumina (Charontis) flammā,

    Verg. A. 6, 300:

    stant pulvere Syrtes,

    Claud. Laud. Stil. 1, 257.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to stand: mentes, rectae quae stare solebant, Enn. ap. Cic. Sen. 6, 16 (Ann. v. 208 Vahl.):

    stetisse ipsum in fastigio eloquentiae,

    Quint. 12, 1, 20.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to stand one's ground, stand firm or unshaken; to endure, persevere, persist, abide, continue:

    moribus antiquis res stat Romana virisque, Enn. ap. Aug. Civ. Dei, 2, 21 (Ann. v. 492 Vahl.): disciplinam militarem, quā stetit ad hanc diem Romana res, solvisti,

    Liv. 8, 7:

    res publica staret,

    Cic. Phil. 2, 10, 24; cf. id. Cat. 2, 10, 21:

    stante urbe et curiā,

    id. Planc. 29, 71:

    ut eo neglecto civitas stare non possit,

    id. Cael. 1, 1:

    utinam res publica stetisset, quo coeperat statu,

    id. Off. 2, 1, 3:

    qui illam (rem publicam) cadere posse stante me non putārant,

    id. Fam. 6, 6, 2:

    ut stante re publicā facere solebamus,

    id. Off. 2, 1, 3:

    neque enim aliter stare possemus,

    id. Sest. 45, 97:

    per quos homines ordinesque steterim, quibusque munitus fuerim, non ignoras,

    id. Fam. 13, 29, 7; cf.:

    eorum auxilio, qui me stante stare non poterant,

    id. ib. 7, 2, 3:

    respublica stetit virtute tuā,

    Liv. 4, 40:

    stetit regnum puero,

    id. 1, 3:

    dum stetimus,

    Ov. Tr. 1, 9, 17:

    stamus animis,

    Cic. Att. 5, 18, 2:

    stas animo,

    Hor. S. 2, 3, 213:

    Gabinium sine provinciā stare non posse,

    could not hold out, subsist, Cic. Pis. 6, 12; cf. id. Fl. 6, 14; Suet. Oth. 5:

    nedum sermonum stet honos,

    Hor. A. P. 69.—Hence, nearly—esse, tantā stat praedita culpā (natura), Lucr. 5, 199:

    pausam stare fragori,

    id. 1, 747.—
    b.
    (Acc. to its use as a milit. t. t., v. supra, I. B. 3.) To maintain the contest:

    cum in senatu pulcherrime staremus,

    Cic. Fam. 1, 4, 1.—
    c.
    Stare in aliquā re, simply aliquā re, and post-class. also alicui rei, to stand firm, persist, persevere; to rest, abide, adhere to, continue in a thing.
    (α).
    In aliquā re:

    si in fide non stetit,

    Cic. Rab. Perd. 10, 28:

    sin in eo non stat,

    id. Att. 2, 4, 1:

    stare oportet in eo, quod sit judicatum,

    id. Fin. 1, 14, 47:

    in sententiā,

    Liv. 4, 44.—
    (β).
    With abl.:

    eā omnes stant sententiā,

    Plaut. Curc. 2, 1, 35:

    suis stare judiciis,

    Cic. Tusc. 5, 28, 81:

    censoris opinione,

    id. Clu. 47, 132:

    alicujus decreto,

    Caes. B. G. 6, 13:

    stare conditionibus,

    Cic. Att. 7, 15, 2:

    stare conventis,

    id. Off. 3, 25, 95:

    stare jurejurando,

    Quint. 5, 6, 4:

    nihil quo stat loco stabit, omnia sternet abducetque vetustas,

    Sen. ad Marc. 26, 4.— Pass. impers.:

    stabitur consilio,

    Liv. 7, 35:

    etsi priore foedere staretur,

    id. 21, 19:

    famā rerum standum est,

    id. 7, 6.—
    (γ).
    With dat.:

    arbitri sententiae stare,

    Dig. 4, 7, 23 fin.:

    voluntati patris,

    ib. 26, 7, 3; 36, 3, 6:

    rei judicatae,

    ib. 42, 1, 32:

    emptioni,

    ib. 19, 1, 13; ib. 4, 8, 27 (five times) et saep.—
    (δ).
    Stat sententia, aliquid, or, impersonally, stat ( alicui), the determination stands or holds good; I ( thou, he, etc.) am determined: Pa. Vide quid agas. Ph. Stat sententia, Ter. Eun. 2, 1, 18:

    Hannibal, postquam ipsi sententia stetit, pergere ire,

    Liv. 21, 30:

    stat sententia tradere mecum Dotalem patriam,

    Ov. M. 8, 67:

    modo nobis stet illud, unā vivere in studiis nostris,

    Cic. Fam. 9, 2, 5:

    stat pectore fixum, Aeetae sociare manus,

    Val. Fl. 5, 289:

    nos in Asiam convertemus: neque adhuc stabat, quo potissimum,

    Cic. Att. 3, 14, 2:

    mihi stat alere morbum,

    Nep. Att. 21, 6:

    quos ut seponi stetit,

    Sil. 3, 68:

    stat, casus renovare omnes,

    Verg. A. 2, 750. —
    d.
    In aliquā re, or simply aliquā re, to rest on, be fixed on, depend upon, etc.:

    omnis in Ascanio stat cura parentis,

    Verg. A. 1, 646:

    regnum fraternā stare concordiā,

    Liv. 45, 19:

    quā (disciplinā) stetit Romana res,

    id. 8, 7:

    hac arte (i.e. bello) in patriā steti,

    id. 5, 44, 2; Val. Fl. 3, 673; Verg. A. 2, 163:

    magis famā quam vi stare res suas,

    Tac. A. 6, 30:

    apud quos virtute quam pecuniā res Romana melius stetit,

    id. H. 2, 69 fin.:

    famā bella stare,

    Curt. 3, 8, 7.—
    2.
    In theatr. lang., of plays and actors, to stand, i.e. to please, take, succeed:

    quod si intellegeret, cum stetit olim nova (fabula), Actoris operā magis stetisse quam suā,

    Ter. Phorm. prol. 9 sq.:

    partim vix steti, id. Hec. prol. alt. 7: securus, cadat an recto stat fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176:

    illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabant, hoc sunt imitandi,

    id. S. 1, 10, 17.—
    3.
    Stare, ab, cum, or pro aliquo, or aliquā re, or with adv. loci, to stand by, on the side of, adhere to a person or thing, take the part of:

    ut nemo contra civium perditorum dementiam a senatu et a bonorum causā steterit constantius,

    Cic. Brut. 79, 273:

    a se potius quam ab adversariis,

    id. Inv. 1, 43, 81:

    a mendacio contra verum,

    id. ib. 1, 3, 4:

    a contrariā ratione,

    Auct. Her. 4, 2, 4:

    cum di prope ipsi cum Hannibale starent,

    Liv. 26, 41, 17; 5, 38:

    stabat cum eo senatus majestas,

    id. 8, 34, 1:

    nobiscum adversus bar, baros,

    Nep. Ages. 5, 4:

    si pro meā patriā ista virtus staret,

    Liv. 2, 12:

    pro jure gentium,

    id. 38, 25:

    pro vobis adversus reges stetimus,

    id. 45, 22, 10; 23, 8, 3 Fabri ad loc.:

    pro Jubā atque Afris,

    Quint. 11, 1, 80:

    pro signis,

    Ov. A. A. 1, 200:

    quamvis duces non essent praesentes, staret tamen pro partibus invicta fortuna ultoris,

    Flor. 4, 7, 10:

    hic primo pro Pompei partibus, mox simulatione contra Pompeium stetit,

    Vell. 2, 48, 4:

    voluptas pro iisdem partibus standi,

    Sen. Vit. Beat. 4, 1; cf.:

    et dii quoque pro meliore stant causā,

    Curt. 4, 1, 13:

    hinc stas, illinc causam dicis,

    Plaut. Men. 4, 2, 48:

    unde stetisset, eo se victoria transferret,

    Just. 5, 4, 12: non semper vostra evortet: nunc Juppiter hac stat, stands at your side, stands by you, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 263 Vahl.); imitated by Verg. A. 12, 565.—So with in:

    Graeci, qui in Darei partibus steterant,

    Curt. 3, 11, 18.—
    4.
    Stare per aliquem, to stand to one's account, be chargeable or owing to one; to lie at one's door, be one's fault; followed by a negative consequence or effect, expressed by quin, [p. 1763] quominus, or ne.
    (α).
    With quin:

    quoniam per eum non stetisset, quin praestaretur, etc.,

    Liv. 2, 31, 11 Weissenb.ad loc.—
    (β).
    With quominus (freq.):

    si poterit fieri, ut ne pater per me stetisse credat, Quominus haec fierent nuptiae, volo: sed si id non poterit, Id faciam in proclivi quod est, per me stetisse, ut credat,

    Ter. And. 4, 2, 16 sq.:

    Caesar ubi cognovit per Afranium stare, quominus proelio dimicaretur,

    Caes. B. C. 1, 41:

    graviter eam rem tulerunt, quod stetisse per Trebonium, quominus oppido potirentur, videbatur,

    id. ib. 2, 13; so,

    nec, quominus perpetua cum eis amicitia esset, per populum Romanum stetisse,

    Liv. 8, 2, 2; 9, 14, 1; 6, 33, 2; 44, 14, 12.—
    (γ).
    With ne:

    ne praestaremus per vos stetit, qui, etc.,

    Liv. 45, 23, 6:

    non per milites stetisse, ne vincerent,

    id. 3, 61, 2:

    quasi per ipsum staret, ne redderetur,

    Suet. Aug. 28.—Rarely without the negation; so with ut:

    per quam (ignorantiam) stetit, ut tibi obligarer,

    Plin. Ep. 10, 6 (22), 2; cf. Ter. And. 4, 2, 17 supra; absol.:

    id est, non per me stetit, sed per illud,

    Quint. 3, 6, 78; with subj.-clause:

    si per eum non stetit, parere defuncti voluntati,

    Dig. 32, 1, 36.—
    5.
    Of price, to stand one in, to come to, to cost (mostly post-Aug.):

    Periclum vitae meae tuo stat periculo,

    Plaut. Capt. 3, 5, 82:

    Polybius scribit, centum talentis eam rem Achaeis stetisse,

    Liv. 34, 50; cf.:

    sit argumento tibi gratis stare navem,

    Cic. Verr. 2, 5, 19, § 48:

    haud illi stabunt Aeneia parvo Hospitia,

    Verg. A. 10, 494:

    quae neque magno Stet pretio,

    Hor. S. 1, 2, 122:

    multo sanguine ac vulneribus ea Poenis victoria stetit,

    Liv. 23, 30:

    haud scio an magno detrimento certamen staturum fuerit,

    id. 3, 60:

    utrique vindicta libertatis morte stetit,

    Vell. 2, 64, 3:

    heu quanto regnis nox stetit una tuis?

    Ov. F. 2, 812 et saep.:

    nulla pestis humano generi pluris stetit,

    Sen. Ira, 1, 2, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > sto

  • 4 cedo

    1.
    cēdo, cessi, cessum, 3, v. n. and a. [perh. for cecado, redupl. from cado], to go, i. e. to be in motion, move, walk, go along.
    I.
    In gen.
    A.
    Lit. (rare, and only poet.: for which, in the common lang., incedo);

    candidatus cedit hic mastigia,

    Plaut. Cas. 2, 8, 10:

    non prorsus, verum transvorsus cedit, quasi cancer,

    id. Ps. 4, 1, 45; cf. id. ib. 1, 3, 74; Hor. S. 2, 1, 65.—More freq.,
    B.
    Trop.
    1.
    Like ire, to have some result, to eventuate, happen, result, turn out, to work; and, acc. to its connection, to turn out well or ill, to succeed or fail:

    gesta quae prospere ei cesserunt,

    Nep. Timoth. 4, 6; Sall. C. 26, 5; Tac. A. 1, 28:

    cetera secundum eventum proelii cessura,

    id. H. 3, 70; Suet. Aug. 91; Gell. 4, 5, 4:

    bene,

    Hor. S. 2, 1, 31; Ov. M. 8, 862; Plin. Pan. 44 fin.:

    optime,

    Quint. 10, 7, 14:

    male,

    Hor. S. 2, 1, 31; and:

    male alicui,

    Ov. M. 10, 80; Suet. Claud. 26; cf. Verg. A. 12, 148; Quint. 10, 2, 16:

    utcumque cesserit,

    Curt. 7, 4, 16; cf. Suet. Calig. 53; Tac. Agr. 18:

    parum,

    Suet. Claud. 34:

    opinione tardius,

    id. Ner. 33:

    pro bono,

    id. Tit. 7:

    in vanum (labor),

    Sen. Hippol. 183. —
    2.
    Cedere pro aliquā re, to be equivalent to, to go for something, to be the price of:

    oves, quae non peperint, binae pro singulis in fructu cedent,

    Cato, R. R. 150, 2; Col. 12, 14; Tac. G. 14; Pall. Sept. 1, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    In respect to the terminus a quo.
    1.
    To go from somewhere, to remove, withdraw, go away from, depart, retire (freq. and class.):

    cedunt de caelo corpora avium,

    Enn. Ann. 96 Vahl.:

    quia postremus cedis,

    Plaut. Men. 5, 7, 29:

    ego cedam atque abibo,

    Cic. Mil. 34, 93:

    cedens carinā,

    Cat. 64, 249; cf. id. 64, 53:

    quoquam,

    Lucr. 5, 843:

    aliquo sucus de corpore cessit,

    id. 3, 223:

    coma de vertice,

    Cat. 66, 39:

    e toto corpore anima,

    Lucr. 3, 210:

    ex ingratā civitate,

    Cic. Mil. 30, 81:

    e patriā,

    id. Phil. 10, 4, 8:

    patriā,

    id. Mil. 25, 68:

    Italiā,

    id. Phil. 10, 4, 8; Nep. Att. 9, 2; Tac. A. 2, 85 fin.
    b.
    Milit. t. t.:

    de oppidis,

    to abandon, go away from, Cic. Att. 7, 22, 2:

    loco,

    to yield, give up his post, Nep. Chabr. 1, 2; Liv. 2, 47, 3; Tac. G. 6; Suet. Aug. 24 et saep.:

    ex loco,

    Liv. 3, 63, 1:

    ex acie,

    id. 2, 47, 2.—
    c.
    In commercial lang. t. t.: foro, to withdraw from the market, i. e. to give up business, be insolvent, stop payment, Dig. 16, 3, 7, § 2; Sen. Ben. 4, 39, 2; Juv. 11, 50.—So also,
    d.
    Bonis or possessionibus (alicui), to give up or cede one ' s property or interest (in favor of a person):

    alicui hortorum possessione,

    Cic. Mil. 27, 75; so id. Off. 2, 23, 82; cf. Suet. Tib. 10; id. Caes. 72; id. Ner. 35; id. Gram. 11.— Hence of debtors, to make over their property instead of payment; cf. Dig. 42, 3, tit. de cessione bonorum.—
    2.
    Pregn. (cf. abeo, II.), to pass away, disappear; and specif.,
    a.
    Of men, to die:

    vitā,

    Cic. Tusc. 1, 15, 35; Hor. S. 1, 1, 119:

    e vita,

    Cic. Brut. 1, 4; Plin. Pan. 43, 4; cf.

    senatu,

    to withdraw from, Tac. A. 2, 48; 11, 25.—
    b.
    Of time, to pass away, vanish:

    horae quidem cedunt et dies et menses et anni,

    Cic. Sen. 19, 69. —
    c.
    Of other things: pudor ex pectore cessit, Lucil. ap. Non. p. 250, 26:

    memoriā,

    Liv. 2, 33, 9 (for which:

    excedere memoriā,

    Liv. 7, 32, 15; and:

    excedere e memoriā,

    id. 26, 13, 5):

    non Turno fiducia cessit,

    Verg. A. 9, 126:

    cedant curaeque metusque,

    Stat. S. 1, 2, 26 et saep.; cf. cesso.—
    3.
    Trop.: cedere alicui or absol., to yield to one (to his superiority), to give the preference or precedence, give place to, submit to (class.; esp. freq. in the histt., of the weaker party, withdrawing, fleeing from).
    a.
    To yield to, give place to:

    quācumque movemur, (aër) videtur quasi locum dare et cedere,

    Cic. N. D. 2, 33, 83:

    cedebat victa potestas,

    Lucr. 5, 1271:

    ubi vinci necesse est, expedit cedere,

    Quint. 6, 4, 16; 11, 1, 17; 12, 10, 47; cf. Sall. J. 51, 1:

    Viriatho exercitus nostri imperatoresque cesserunt,

    Cic. Off. 2, 11, 40; Nep. Ham. 1, 2; Sall. J. 51, 4; Liv. 2, 10, 7; Tac. A. 1, 56; 4, 51; Suet. Tib. 16 et saep.:

    Pelides cedere nescius,

    Hor. C. 1, 6, 6:

    di, quibus ensis et ignis Cesserunt,

    i. e. who remained unhurt in the destruction of Troy, Ov. M. 15, 862:

    eidem tempori, ejusdem furori, eisdem consulibus, eisdem minis, insidiis, periculis,

    Cic. Sest. 29, 63; so,

    fortunae,

    Sall. C. 34, 2:

    invidiae ingratorum civium,

    Nep. Cim. 3, 2:

    majorum natu auctoritati,

    id. Timoth. 3, 4:

    nocti,

    Liv. 3, 17, 9, and 3, 60, 7; 4, 55, 5; cf. Quint. 5, 11, 9:

    loco iniquo, non hosti cessum,

    Liv. 8, 38, 9:

    oneri,

    Quint. 10, 1, 24:

    vincentibus vitiis,

    id. 8, 3, 45:

    malis,

    Verg. A. 6, 95 et saep.—
    b.
    To yield to in rank, distinction, etc., i. e. to be inferior to:

    cum tibi aetas nostra jam cederet, fascesque summitteret,

    Cic. Brut. 6, 22:

    nullā aliā re nisi immortalitate cedens caelestibus,

    id. N. D. 2, 61, 153:

    neque multum cedebant virtute nostris,

    Caes. B. G. 2, 6; Quint. 1, 6, 36: Picenis cedunt pomis Tiburtia suco;

    Nam facie praestant,

    Hor. S. 2, 4, 70; so,

    anseribus (candore),

    Ov. M. 2, 539:

    laudibus lanificae artis,

    id. ib. 6, 6;

    5, 529: cum in re nullā Agesilao cederet,

    Nep. Chabr. 2, 3; Quint. 10, 1, 108:

    alicui de aliquā re,

    Plin. 35, 10, 36, § 80:

    alicui re per aliquid,

    id. 33, 3, 19, § 59.— Impers.:

    ut non multum Graecis cederetur,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5; Liv. 24, 6, 8. —
    c.
    To comply with the wishes, to yield to one:

    cessit auctoritati amplissimi viri vel potius paruit,

    Cic. Lig. 7, 21; cf. Tac. A. 12, 5:

    precibus,

    Cic. Planc. 4, 9:

    cessit tibi blandienti Cerberus,

    Hor. C. 3, 11, 15;

    cf,

    id. Ep. 1, 18, 43 sq.; Verg. A. 2, 704; 3, 188; Ov. M. 6, 32; 6, 151; 9, 13;

    9, 16: omnes in unum cedebant,

    Tac. A. 6, 43; 3, 16; cf. id. ib. 12, 10 and 41.—Hence,
    4.
    Act.: cedere (alicui) aliquid = concedere, to grant, concede, allow, give up, yield, permit something to some one:

    permitto aliquid iracundiae tuae, do adulescentiae, cedo amicitiae, tribuo parenti,

    Cic. Sull. 16, 46:

    multa multis de jure suo,

    id. Off. 2, 18, 64:

    currum ei,

    Liv. 45, 39, 2:

    victoriam hosti,

    Just. 32, 4, 7:

    alicui pellicem et regnum,

    id. 10, 2, 3:

    imperium,

    id. 22, 7, 4:

    possessionem,

    Dig. 41, 2, 1:

    in dando et cedendo loco,

    Cic. Brut. 84, 290.—Also with a clause as object, Stat. Th. 1, 704 (but in Hor. Ep. 2, 1, 67, read credit).—And with ut and subj.:

    hac victoriā contenta plebes cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, etc.,

    Liv. 6, 42, 3; Tac. A. 12, 41: non cedere with quominus, Quint. 5, 7, 2.—
    B.
    In respect to the terminus ad quem, to arrive, attain to, come somewhere:

    cedunt, petunt,

    Plaut. Aul. 3, 5, 43:

    ibi ad postremum cedit miles, aes petit,

    id. ib. 3, 5, 52.—
    2.
    Trop.:

    hoc cedere ad factum volo,

    come to its execution, Plaut. Capt. 2, 2, 102.—
    C.
    Cedere alicui or in aliquem, to come to, fall ( as a possession) to one, to fall to his lot or share, [p. 308] accrue:

    ut is quaestus huic cederet,

    Cic. Verr. 2, 2, 70, § 170:

    captiva corpora Romanis cessere,

    Liv. 31, 46, 16:

    nolle ominari quae captae urbi cessura forent,

    id. 23, 43, 14; Verg. A. 3, 297; 3, 333; 12, 17; 12, 183; Hor. C. 3, 20, 7; Ov. M. 5, 368; 4, 533:

    undae cesserunt piscibus habitandae,

    id. ib. 1, 74 al.:

    alicui in usum,

    Hor. S. 2, 2, 134:

    Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere,

    Tac. A. 1, 1; so id. H. 3, 83; id. Agr. 5; id. A. 2, 23:

    aurum ex hostibus captum in paucorum praedam cessisse,

    Liv. 6, 14, 12; Curt. 7, 6, 16; Tac. A. 15, 45; for which: cedere praedae (dat.) alicujus, Liv. 43, 19, 12; and:

    praeda cedit alicui,

    Hor. C. 3, 20, 7:

    ab Tullo res omnis Albana in Romanum cesserit imperium,

    Liv. 1, 52, 2; Hor. Ep. 2, 2, 174:

    in dicionem M. Antonii provinciae cesserant,

    Tac. H. 5, 9.—
    D.
    Cedere in aliquid, like abire in aliquid (v. abeo, II.), to be changed or to pass into something, to be equivalent to or become something:

    poena in vicem fidei cesserat,

    Liv. 6, 34, 2; cf.:

    temeritas in gloriam cesserat,

    Curt. 3, 6, 18; Plin. 35, 10, 36, § 91; Tac. H. 2, 59 fin.; id. G. 36; Plin. Pan. 83, 4:

    in proverbium,

    Plin. 23, 1, 23, § 42:

    in exemplorum locum,

    Quint. 5, 11, 36.—Hence, * cēdenter, adv. of the part. pres. cedens (not used as P. a.), by yielding, Cael. Aur. Acut. 3, 16, 129.
    2.
    cĕdo, old imperat. form, whose contr. plur. is cette (cf. Prob. II. p. 1486 P.; Non. p. 84, 31 sq.) [compounded of the particle -ce and the root da-; v. 1. do], hither with it! here! give! tell, say (implying great haste, familiarity, authority, and so differing from praebe, dic, etc.); cf. Key, § 731.
    I.
    In gen., hither with it, give or bring here.
    (α).
    With acc.:

    cette manus vestras measque accipite,

    Enn. Trag. 320 Vahl.:

    cedo aquam manibus,

    give water! Plaut. Most. 1, 3, 150:

    puerum, Phidippe, mihi cedo: ego alam,

    Ter. Hec. 4, 4, 86:

    tuam mi dexteram,

    Plaut. Curc. 2, 3, 28; so Ter. Heaut. 3, 1, 84; and:

    cette dextras,

    Plaut. Merc. 5, 4, 4:

    senem,

    bring hither the old man, Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    convivas,

    Plaut. Ps. 3, 2, 101:

    quemvis arbitrum,

    Ter. Ad. 1, 2, 43: eum aliquis cette in conspectum, Att. ap. Non. p. 85, 1:

    cedo illum,

    Phaedr. 5, 2, 6.—
    (β).
    Absol.: Al. En pateram tibi: eccam. Am. Cedo mi, Plaut. Am. 2, 2, 146. —
    II.
    Esp.
    A.
    Let us hear, tell, out with it:

    age, age, cedo istuc tuom consilium: quid id est?

    Ter. Heaut. 2, 3, 91:

    unum cedo auctorem tui facti, unius profer exemplum,

    Cic. Verr 2, 5, 26, § 67:

    cedo mihi unum, qui, etc.,

    id. ib. 2, 3, 12, § 29: cedo, si vos in eo loco essetis, quid aliud fecissetis? Cato ap. Quint. 9, 2, 21: cedo, cujum puerum hic apposuisti? dic mihi. Ter. And. 4, 4, 24; cf. Naev. ap. Cic. Sen. 6, 20; Ter. Eun. 1, 2, 82; Pac. ap. Non. p. 85, 6; Cic. Part. Or. 1, 3:

    cedo igitur, quid faciam,

    Ter. And. 2, 3, 9; cf. Cic. Div. 2, 71, 146; id. Verr. 2, 2, 43, § 106: cedo, si conata peregit, tell how, if, etc., Juv. 13, 210; so id. 6, 504.—With dum:

    cedo dum, en unquam audisti, etc.?

    Ter. Phorm. 2, 2, 15.—
    B.
    In respect to action, cedo = fac, ut, grant that, let me:

    cedo ut bibam,

    Plaut. Most. 2, 1, 26:

    cedo ut inspiciam,

    id. Curc. 5, 2, 54:

    ego, statim, cedo, inquam si quid ab Attico,

    Cic. Att. 16, 13, a, 1.—
    C.
    For calling attention, lo! behold! well! cedo mihi leges Atinias, Furias, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109:

    cedo mihi ipsius Verris testimonium,

    id. ib. 2, 1, 33, § 84; id. N. D. 1, 27, 75; cf. id. Brut. 86, 295; id. Sest. 50, 108:

    haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo,

    Pers. 2, 75:

    cedo experiamur,

    App. Mag. p. 298, 14.

    Lewis & Short latin dictionary > cedo

  • 5 cēdō

        cēdō cessī, cessus, ere    [1 CAD-], to go from, give place, remove, withdraw, go away, depart, retire: cedam atque abibo: ex ingratā civitate: patriā: carinā, Ct.: per ora (hominum), i. e. to be seen, H.: Siciliā sibi omni cedi, to be evacuated, L.: cedere foro, to leave the exchange, i. e. be bankrupt, Iu.: alicui hortorum possessione, i. e. to cede, assign: ut possessionibus cederent: loco cedere, to retreat, N.: ex acie, abandon, L.: locum ex quo cesserant repetunt, L.: cedentes insequi, the retreating enemy, Cs.—Fig., to pass away, go from, drop out, vanish: vitā, die: e vitā: horae quidem cedunt et dies, elapse: memoriā, be forgotten, L.: fiducia cessit Quo tibi, diva, mei? V. —To come to, fall ( as a possession), to fall to the lot of, accrue: ut is quaestus huic cederet: quae captae urbi cessura forent, L.: regnorum cessit Pars Heleno, V.: undae cesserunt piscibus habitandae, O.: summa rerum in ducem cessit, Ta.: aurum in paucorum praedam cessisse, L.: quod cedit in altera iura, H.—To result, happen, turn out, fall out, work: gesta quae prospere ei cesserunt, were successful, N.: neque insidiae prospere cessere, S.: prout prima cessissent, in proportion to his success at the outset, Ta.: Quā Parcae sinebant Cedere res Latio, V.: neque si male cesserat, neque si bene, H.—With in and acc, to take the place of, supply the want of, be a substitute for: poena in vicem fidei cesserat, L.: victoribus fortuna in sapientiam cessit, Ta.: epulae pro stipendio cedunt, are taken in commutation, Ta. — To yield, give place: quasi locum dare et cedere: pete cedentem aëra disco, H.: in tutum, L.: cedere nescius, H.: pars cedere, alii insequi, S.: huc omnis aratri Cessit amor, i. e. to warlike zeal, V.— With dat, to yield to, retreat before, submit to, be overcome by: Viriatho exercitūs nostri imperatoresque cesserunt: hosti, N.: comites, quibus ensis et ignis Cesserunt, i. e. who were unharmed, O.: fortunae, S.: loco iniquo, non hosti cessum, L.: Tu ne cede malis, succumb, V.—To yield in rank, be inferior: nullā re cedens caelestibus: virtute nostris, Cs.: laudibus lanificae artis, O.: in re nullā Agesilao, N.: ut non multum Graecis cederetur, were not inferior.—To comply with, yield to, obey, conform to: auctoritati viri: cessit tibi blandienti Cerberus, H.: deae, O.: Cedo equidem, I comply, V.—To grant, concede, allow, give up, yield, permit: aliquid amicitiae: currum ei, L.: cessit patribus, ut in praesentiā tribuni crearentur, L.
    * * *
    I
    give/bring here!/hand over, come (now/here); tell/show us, out with it! behold!
    II
    cedere, cessi, cessus V
    go/pass (from/away); withdraw/retire/leave; step aside/make way; take place of; grant, concede, yield, submit; fall back/to; happen/result; start (period)

    Latin-English dictionary > cēdō

  • 6 inclamo

    in-clāmo, āvi, ātum, 1, v. a. and n.
    I.
    To cry out to, to call upon, in a good or bad sense.
    A.
    In a good sense (class.), to call upon for assistance, to invoke.
    (α).
    With acc.:

    comitem suum inclamavit,

    Cic. Inv. 2, 4, 14:

    Fulvium Taurea nomine inclamavit,

    Liv. 26, 15, 11:

    delphinus inclamatus a puero,

    Plin. 9, 8, 8, § 25: nomen alicujus, Cael. ap. Quint. 4, 2, 124.—
    (β).
    Absol.:

    ita te para, ut, si inclamaro, advoles,

    call out, Cic. Att. 2, 18 fin.; cf. id. ib. 2, 20, 5:

    nemo inclamavit patronorum,

    id. de Or. 1, 53 fin.:

    quasi inclamaret aut testaretur locutus est,

    Quint. 11, 3, 172.—
    B.
    In a bad sense, to call out against, exclaim against, rebuke, scold, revile, abuse (mostly ante-class. and post-Aug.; perh. not in Cic.): inclamare conviciis et maledictis insectari, Paul. ex Fest. p. 108 Müll.:

    nolito acriter Eum inclamare,

    Plaut. Cist. 1, 1, 111:

    aliquem,

    id. Mil. 4, 2, 44; id. Stich. 2, 2, 4; id. Truc. 3, 2, 4:

    in aliquem,

    to cry out aloud, Gell. 5, 9 fin.:

    contra aliquem voce quam maximā,

    Aur. Vict. Epit. 12 fin.; cf.:

    quo tu turpissime, magnā Inclamat voce,

    Hor. S. 1, 9, 76:

    pastorum unus... inclamat alios, quid cessarent, cum, etc.,

    loudly remonstrates, Liv. 10, 4, 8.—
    II.
    To cry aloud, call out. —With dat.:

    dum Albanus exercitus inclamat Curiatiis, uti opem ferant fratri,

    Liv. 1, 25, 9:

    timidae puellae,

    Ov. Am. 1, 7, 45.

    Lewis & Short latin dictionary > inclamo

  • 7 cedo

        cedo    plur. cette, old imper, hither with it, give, bring here: Puerum, mihi cedo, T.: senem, bring hither, T.: cedo, quaeso, codicem: cedo tabulas.—Esp., let us hear, tell, say, speak, out with it: cedo istuc tuom consilium, T.: unum cedo auctorem tui facti: cedo, quoium puerum hic apposuisti? T.: cedo igitur, quid faciam, T.: cedo, cui cognitor factus sit, etc.: cedo, si conata peregit, what, if, etc., Iu.: cedo dum, en umquam audisti, etc.? come now, T.—Parenthet., let me, by your leave: ego, statim, cedo, inquam si quid, etc. —Look at, mark, behold! cedo mihi leges Atinias: illius contionem.
    * * *
    I
    give/bring here!/hand over, come (now/here); tell/show us, out with it! behold!
    II
    cedere, cessi, cessus V
    go/pass (from/away); withdraw/retire/leave; step aside/make way; take place of; grant, concede, yield, submit; fall back/to; happen/result; start (period)

    Latin-English dictionary > cedo

  • 8 dissideo

    dis-sĭdĕo, ēdi, essum, 2, v. n. [sedeo], to sit apart, to be remote from, to be divided, separated.
    I.
    Lit. (only poet. and very rare):

    quantum Hypanis dissidet Eridano,

    Prop. 1, 12, 4: sceptris nostris, *Verg. A. 7, 370:

    ab omni dissidet turba procul Laïus,

    Sen. Oed. 618; Sil. 7, 736.—Far more freq. and class.,
    II.
    Trop., to be at variance, to disagree, to think differently. —Constr. with ab, cum, inter se, or absol.
    (α).
    With ab:

    nullam esse gentem tam dissidentem a populo Romano odio quodam atque discidio,

    Cic. Balb. 13, 30; cf. id. Verr. 2, 5, 71; id. Lael. 1, 2:

    a senatu,

    id. Brut. 62, 223:

    a tribuno plebis (consules),

    id. Sest. 19, 44:

    a Pompeio in tantis rebus,

    id. Att. 7, 6, 2:

    a nobis (altera pars senatus),

    id. Rep. 1, 19 et saep.:

    non verbis Stoicos a Peripateticis, sed universa re et tota sententia dissidere,

    id. Fin. 4, 1, 2; cf. id. ib. 4, 2, 3:

    animus a se ipse dissidens secumque discordans,

    id. ib. 1, 18, 58:

    Archytas iracundiam, videlicet dissidentem a ratione, seditionem quandam animi vere dicebat,

    id. Rep. 1, 38; cf. id. Off. 2, 2, 8:

    ab ingenio matris,

    Ov. H. 7, 36 et saep.—
    (β).
    With inter se:

    leviter inter se dissident,

    Cic. Att. 1, 13, 2:

    cupiditates in animis inclusae inter se dissident atque discordant,

    id. Fin. 1, 13, 44; cf. id. N. D. 1, 2 fin.
    (γ).
    With cum:

    cum Cleanthe, doctore suo, quam multis rebus Chrysippus dissidet,

    Cic. Ac. 2, 47, 143; cf.:

    non cum homine, sed cum causa,

    id. Phil. 11, 6, 15.—
    * (δ).
    With dat.:

    virtus dissidens plebi,

    Hor. C. 2, 2, 18.—
    (ε).
    With abl. manner:

    ex quo facile intellectu est verbis eos, non re dissidere,

    Cic. Fat. 19, 44:

    capitali odio,

    id. Lael. 1, 2.—
    (ζ).
    Absol.:

    de qua (definitione summi boni) qui dissident, de omni vitae ratione dissident,

    Cic. Ac. 2, 43, 132; id. Leg. 1, 20, 53 (opp. congruae):

    cum Julia primo concorditer et amore mutuo vixit, mox dissedit,

    he fell out with her, Suet. Tib. 7:

    Medus dissidet armis,

    Hor. C. 3, 8, 20; cf.:

    dissidet miles,

    Tac. A. 1, 46:

    dissident olores et aquilae,

    live at enmity, Plin. 10, 74, 95, § 203 et saep.:

    spes incesserat dissidere hostem in Arminium ac Segestem,

    i. e. were divided into two factions, that of Arminius and Segestes, Tac. A. 1, 55.— Pass. impers.:

    histriones, propter quos dissidebatur,

    Suet. Tib. 37.—
    B.
    Of inanimate and abstract subjects in gen., to be unlike, dissimilar, different, various; to differ, disagree.
    (α).
    With a:

    nostra non multum a Peripateticis dissidentia,

    Cic. Off. 1, 1, 2; cf.: scriptum a sententia, id. de Or. 1, 31, 140:

    gestus a voce,

    Quint. 11, 3, 165 al. —
    (β).
    With cum:

    voluntas scriptoris cum scripto,

    Auct. Her. 2, 9, 1:

    verba cum sententia scriptoris,

    Cic. Inv. 1, 13 init.
    (γ).
    Absol.:

    si inaequalitate dissident (supercilia),

    Quint. 11, 3, 79:

    supercilia dissidentia (opp. constricta),

    id. 1, 11, 10; cf.:

    si toga dissidet impar,

    i. e. sits uneven, one-sided, Hor. Ep. 1, 1, 96 (cf. the opp. aequaliter sedet, Quint. 11, 3, 141):

    si duo haec verba idem significant, neque ulla re aliqua dissident,

    Gell. 13, 24, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > dissideo

  • 9 conquīsītus

        conquīsītus adj. with sup.    [P. of conquiro], sought out, chosen, select: coloni: conquisitissimis epulis.
    * * *
    conquisita -um, conquisitior -or -us, conquisitissimus -a -um ADJ
    select, chosen; sought out with great pains; costly (L+S)

    Latin-English dictionary > conquīsītus

  • 10 lino

    lĭno, lēvi (līvi), lĭtum, 3, and lĭnĭo, īvi, ītum. 4 (contr. form of the inf. perf. lisse for livisse. Spart. Hadr. 4: perf. livi, Cato, R. R. 69; Col. 12, 50, 17:

    levi,

    Hor. C. 1, 20, 3: lini for livi, acc. to Prisc. p. 898 P.), v. a. [Sanscr. root li-, to let go, pour; Gr. lib-, leibô; cf. Lat. libo; hence, littera, 2. limus], to daub, besmear, anoint, to spread or rub over.
    I.
    Lit.:

    cerā Spiramenta,

    Verg. G. 4, 39:

    spicula vipereo felle,

    Ov. P. 1, 2, 18:

    carmina linenda cedro,

    Hor. A. P. 331:

    Sabinum quod ego ipse testa Conditum levi (sc. pice),

    which I have sealed with pitch, id. C. 1, 20, 3; cf. Liv. 21, 8, 10 Drak. N. cr.:

    nam quis plura linit victuro dolia musto?

    Juv. 9, 58:

    picata opercula diligenter gypso linunt,

    Col. 12, 16, 5:

    faciem,

    Juv. 6, 481:

    sucis sagittas,

    Sen. Med. 711: cum relego, scripsisse pudet, qui plurima cerno, Me quoque, qui feci, judice digna lini, that deserve to be rubbed out, erased (because the writing on a tablet was rubbed out with the broad end of the style), Ov. P. 1, 5, 15.—In the form linio, īre:

    liquidā pice cum oleo linire,

    Col. 6, 17; Pall. 4, 10, 29; Plin. 17, 28, 47, § 266:

    tectoria luto cum liniuntur,

    Vitr. 7, 3 fin.
    2.
    To rub over something: linere medicamenta per corpora, Ov. Med. fac. 81.—
    B.
    Transf.
    1.
    To overlay, cover: tecta auro, Ov. Med. fac. 7; Mart. 9, 62, 4.—
    2.
    To bedaub, bemire:

    linit ora luto,

    Ov. F. 3, 760; Mart. 9, 22, 13.—
    II.
    Trop., to befoul:

    carmine foedo Splendida facta,

    Hor. Ep. 2, 1, 237.

    Lewis & Short latin dictionary > lino

  • 11 pertica

    pertĭca, ae, f., a pole, a long staff.
    I.
    In gen.:

    perticam habere... quī verberarem asinos,

    Plaut. As. 3, 2, 43:

    pertica suspensos portabat longa maniplos,

    Ov. F. 3, 117; cf. id. Nuc. 68:

    perticis oleas decutere,

    Plin. 15, 3, 3, § 11:

    messis perticis flagellatur,

    id. 18, 30, 72, § 298; 16, 37, 68, § 174:

    perticae, quibus araneae deterguntur,

    Dig. 33, 7, 12:

    pertica quā stabuli fores oflirmari solebant,

    App. M. 7, 28, p. 200.—
    II.
    In partic.
    A.
    A set, slip, young tree; of willows, Plin. 17, 20, 32, § 141.—
    B.
    A measuring-rod, with which the grants of land were measured out to the soldiers; a pole, perch (usually called decempeda):

    abstulit excultas pertica tristis opes,

    Prop. 4 (5), 1, 130; Val. Cato, Dir. 45; cf. Serv. Verg. Ecl. 9, 7.—
    b.
    Transf., a portion of land measured out with the pertica:

    quodcumque coloniae est assignatum, id universum pertica appellatur,

    Front. Limit. Agr. p. 43 Goes.—
    2.
    Trop., a measure. —Prov.:

    non unā perticā, quod dicitur,

    Plin. Ep. 8, 2, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > pertica

  • 12 alea

    ālĕa, ae, f. [of uncer. origin; Curtius asserts an obscure connection with the words for bone; Sanscr. asthi; Zend, açti; Gr. osteon; Lat. os (ossis)].
    I.
    A game with dice, and in gen., a game of hazard or chance. There were among the Romans two kinds of dice, tesserae and tali, Cic. Sen. 16, 58. The tesserae had six sides, which were marked with I. II. III. IV. V. VI.; the tali were rounded on two sides, and marked only on the other four. Upon one side there was one point, unio, an ace, like the ace on cards, called canis; on the opp. side, six points called senio, six, sice; on the two other sides, three and four points, ternio and quaternio. In playing, four tali were used, but only three tesserae. They were put into a box made in the form of a tower, with a strait neck, and wider below than above, called fritillus, turris, turricula, etc. This box was shaken, and the dice were thrown upon the gaming-board. The highest or most fortunate throw, called Venus, jactus Venereus or basilicus, was, of the tesserae, three sixes, and of the tali when they all came out with different numbers. The worst or lowest throw, called jactus pessimus or damnosus, canis or canicula, was, of the tesserae, three aces, and of the tali when they were all the same. The other throws were valued acc. to the numbers. When one of the tali fell upon the end (in caput) it was said rectus cadere, or assistere, Cic. Fin. 3, 16, 54, and the throw was repeated. While throwing the dice, it was customary for a person to express his wishes, to repeat the name of his mistress, and the like. Games of chance were prohibited by the Lex Titia et Publicia et Cornelia (cf. Hor. C. 3, 24, 58), except in the month of December, during the Saturnalia, Mart. 4, 14, 7; 5, 85; 14, 1; Suet. Aug. 71; Dig. 11, 5. The character of gamesters, aleatores or aleones, was held as infamous in the time of Cicero, cf. Cic. Cat. 2, 5, 10; id. Phil. 2, 23, although there was much playing with aleae, and old men were esp. fond of this game, because it required little physical exertion, Cic. Sen. 16, 58; Suet. Aug. 71; Juv. 14, 4; cf.

    Jahn,

    Ov. Tr. 2, 471; Rupert. ad Tac. G. 24, 5:

    provocat me in aleam, ut ego ludam,

    Plaut. Curc. 2, 3, 75.—Ludere aleā or aleam, also sometimes in aleā:

    in foro aleā ludere,

    Cic. Phil. 2, 23, 56; Dig. 11, 5, 1: ludit assidue aleam, Poët. ap. Suet. Aug. 70:

    aleam studiosissime lusit,

    Suet. Claud. 33; so id. Ner. 30; Juv. 8, 10:

    repetitio ejus, quod in aleā lusum est,

    Dig. 11, 5, 4.—Hence, in aleā aliquid perdere, Cic. Phil. 2, 13:

    exercere aleam,

    Tac. G. 24:

    indulgere aleae,

    Suet. Aug. 70:

    oblectare se aleā,

    id. Dom. 21:

    prosperiore aleā uti,

    to play fortunately, id. Calig. 41.— Trop.: Jacta alea esto, Let the die be cast! Let the game be ventured! the memorable exclamation of Cæsar when, at the Rubicon, after long hesitation, he finally decided to march to Rome, Suet. Caes. 32, ubi v. Casaub. and Ruhnk.—
    II.
    Transf., any thing uncertain or contingent, an accident, chance, hazard, venture, risk:

    alea domini vitae ac rei familiaris,

    Varr. R. R. 1, 4:

    sequentes non aleam, sed rationem aliquam,

    id. ib. 1, 18:

    aleam inesse hostiis deligendis,

    Cic. Div. 2, 15:

    dare summam rerum in aleam,

    to risk, Liv. 42, 59:

    in dubiam imperii servitiique aleam ire,

    fortune, chance, id. 1, 23:

    alea belli,

    id. 37, 36:

    talibus admissis alea grandis inest,

    Ov. A. A. 1, 376:

    periculosae plenum opus aleae,

    Hor. C. 2, 1, 6: M. Tullius extra omnem ingenii aleam positus, raised above all doubt of his talents, Plin. praef. § 7: emere aleam, in the Pandects, to purchase any thing uncertain, contingent, e. g. a draught of fishes, Dig. 18, 1, 8; so ib. 18, 4, 7.

    Lewis & Short latin dictionary > alea

  • 13 instruo

    in-strŭo, xi ( perf. sync. instruxti, Plaut. Mil. 4, 1, 34), ctum, 3, v. a., to build in or into; to build,, erect, construct (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    contabulationem in parietes,

    Caes. B. C. 2, 9:

    tubulos in earum (cloacarum) parietibus,

    Vitr. 5, 9, 7:

    muros,

    Nep. Them. 6:

    aggerem,

    Tac. H. 2, 22.—
    B.
    In partic.
    1.
    To set in order, draw up in battle array:

    legiones,

    Plaut. Am. 1, 1, 66:

    aciem,

    Cic. Mur. 9, 22; id. Phil. 4, 5, 11:

    contra copias praesidia vestrosque exercitus,

    id. Cat. 2, 11 init.—Absol.:

    ad instruendum spatium,

    Liv. 9, 37, 3; 10, 19, 15; 24, 48, 11:

    insidias in loco aliquo,

    to lay an ambush, id. Clu. 66, 190; cf.:

    quem insidiis instruendis locum?

    Liv. 6, 23, 6:

    acies circa vallum,

    id. 3, 22, 5:

    ad hunc modum aciem,

    Caes. B. C. 3, 88:

    postremo in plures ordines,

    Liv. 8, 8, 4:

    naves,

    Just. 5, 4, 1.—
    2.
    To prepare, make ready, furnish, provide, to equip, fit out (with necessaries):

    domum,

    Cic. Verr. 2, 4, 5, § 9:

    instruere et parare convivium omnibus rebus,

    id. ib. 2, 4, 27, §

    62: mensas,

    Verg. A. 3, 231; Ov. M. 8, 571:

    agrum,

    to stock, furnish, Liv. 6, 5, 5:

    hortos,

    Col. 11, 2, 25; Plin. Ep. 8, 18, 11:

    frumento et stipendio victorem,

    Just. 6, 6:

    et dotare filiam,

    Suet. Vesp. 14:

    mulieri aurum atque ornamenta,

    Plaut. Mil. 4, 1, 35:

    instruit focum provincia,

    Juv. 5, 97:

    socios simul instruit armis,

    Verg. A. 8, 80:

    concubinas securibus peltisque,

    Suet. Ner. 44:

    Xerxes bellum per quinquennium instruxit,

    Just. 2, 10, 12; 8, 5, 2.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to procure, provide for, prepare for, furnish:

    accusationem,

    Cic. Clu. 6:

    causam,

    Plin. Ep. 10, 85:

    in instruendo (orationem) dissipatus,

    in arranging, Cic. Brut. 59, 216: se, to furnish, prepare one ' s self:

    ad judicium nondum se satis instruxerat,

    id. Verr. 2, 4, 19:

    neque spatium erat instruendi bellum,

    Just. 8, 5, 2. —
    B.
    In partic., to provide with information, to teach, instruct:

    (oratores) parum his artibus instructos vidimus,

    Cic. Brut. 59, 214:

    judicem notitiā rerum,

    Quint. 4, 2, 24:

    juvenes salubribus praeceptis,

    Petr. 140: aliquem scientiā alicujus rei, Quint. prooem. § 23; cf. id. 1, 10, 5; 2, 4, 20; 2, 5, 1 al.— Absol., Just. praef. 4 (but in Cic. Cael. 30, 72, the true reading is instituimur).—
    2.
    To plan, devise:

    magnas res hic agito in mentem instruere,

    Plaut. Rud. 4, 2, 31:

    instruendae fraudi intentior,

    Liv. 23, 35, 14: insidias [p. 971] mihi, Cat. 18 (21), 7.—Hence, instructus, a, um, P. a., ordered, drawn up; furnished, provided with any thing.
    A.
    Lit.:

    exercitus ita stetit instructus, ut, etc.,

    Liv. 4, 18:

    acies,

    Caes. B. G. 1, 48:

    domicilia rebus iis omnibus, quibus, etc.,

    Cic. N. D. 2, 37, 95:

    instructa et exornata domus,

    provided with necessaries, id. Verr. 2, 2, 34, § 84:

    instructae ornataeque naves,

    id. ib. 2, 5, 51, §

    133: instructae atque ornatae omnibus rebus copiae,

    id. de Imp. Pomp. 8:

    omnibus rebus instructum et paratum convivium,

    id. Verr. 2, 4, 27.—
    B.
    Trop.
    1.
    Arranged, prepared; instructed:

    jam instructa sunt mihi in corde consilia omnia,

    Ter. Phorm. 2, 2, 7:

    res satis scite instructae et compositae,

    Cic. Leg. 1, 13, 39:

    ad permovendos animos instructi et parati,

    id. Or. 5:

    ad mortem contemnendam,

    id. Fin. 2, 17:

    ad dicendum instructissimus,

    id. de Or. 3, 8.—
    2.
    Instructed, versed in:

    in jure civili,

    Cic. de Or. 1, 58, 249:

    omnibus ingenuis artibus,

    id. ib. 1, 16, 73:

    a jure civili, ab historia instructior (v. ab),

    id. Brut. 43.—

    In a bad sense: accusatores instructi et subornati,

    prepared, instructed, Cic. Vatin. 1, 3:

    vitiis instructior,

    Hor. Ep. 1, 18, 25.— Adv.: instructē, with great preparation; only comp.:

    ludos opulentius instructius facere,

    Liv. 1, 35, 7:

    instructius accusare,

    App. Mag. 34, p. 296.

    Lewis & Short latin dictionary > instruo

  • 14 comperio

    com-pĕrĭo, pĕri, pertum, 4, v. a. [root par-, of paro, pario; cf. 2. comparo, and aperio, operio, etc.; by others separated from these words and referred to root per-, of peiraô, peritus, periculum; but cf. Corss. Ausspr. II. 410], lit., to disclose wholly, lay open (a fact), without the access. idea of communicating the thing disclosed (which aperio expresses; v. aperio); to obtain a knowledge of a thing, to find out with certainty, to have or gain certain information, to ascertain, learn, etc. (class. in prose and poetry):

    certo comperi,

    Ter. Eun. 5, 1, 9:

    cum indicia mortis se comperisse manifesto et manu tenere diceret,

    Cic. Brut. 80, 277:

    hoc,

    Nep. Eum. 8, 4:

    stellarum ortus,

    Cat. 66, 2:

    de amore hoc comperit,

    Ter. And. 1, 3, 6:

    nihil de hoc (Sullā) consul comperi,

    Cic. Sull. 31, 86; Sall. J. 68, 1:

    postquam de scelere filii comperit,

    Nep. Paus. 5, 3; Suet. Dom. 6 al.—With inf. and acc., Ter. And. 1, 1, 63:

    posteaquam comperit eum posse vivere,

    Cic. Rosc. Am. 12, 33:

    hanc gentem Clusium inde venisse comperio,

    Liv. 5, 35, 3; Quint. 1, 7, 24: diram qui contudit hydram, comperit invidiam supremo fine domari, * Hor. Ep. 2, 1, 12:

    ubi comperi ex eis qui, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 69:

    aliquid ex multis,

    Cic. Clu. 68, 192:

    ex litteris,

    Nep. Paus. 4, 5:

    per exploratores,

    Caes. B. G. 4, 19; 6, 28; Nep. Alcib. 8, 6:

    certis auctoribus,

    Cic. Att. 14, 8, 1:

    nihil testibus, nihil tabulis, nihil aliquo gravi argumento,

    id. Clu. 45, 126; Caes. B. C. 2, 37:

    a quo ut rem gestam comperit,

    Nep. Dat. 3, 4:

    quae ex fratre compererat nuntiari regi jubet,

    Curt. 6, 7, 18:

    ut postea ex captivis comperit,

    Caes. B. G. 1, 22; Hirt. B. G. 8, 17; 8, 36.—Cicero, on account of the frequent repetition of the phrase omnia comperi, in the trial of Catiline, was often bantered by his contemporaries;

    hence: (Clodius) me tantum comperisse omnia criminabatur,

    Cic. Att. 1, 14, 5; cf. id. Fam. 5, 5, 2.—With depend. question:

    dolo an vere cunctatus, parum comperimus,

    Sall. J. 113, 1; 67, 3.—
    (β).
    Esp. freq. in part. perf. pass.:

    Oppianici facinus manifesto compertum atque deprehensum,

    Cic. Clu. 14, 43:

    non ego haec incertis jacta rumoribus adfero ad vos, sed comperta et explorata,

    Liv. 42, 13, 1; cf. id. 29, 18, 7; 29, 21, 13:

    sintne haec investigata, comperta, patefacta per me,

    Quint. 9, 3, 49:

    pecuniam ex aerario scribae viatoresque aedilicii clam egessisse per indicem comperti,

    discovered, Liv. 30, 39, 7: compertus adulterare matronas, Suet. Aug. 67:

    uxorem in stupro generi compertam,

    detected, id. Tib. 35.—Also with the gen. of the crime:

    compertus stupri,

    Liv. 22, 57, 2; Just. 11, 11, 5:

    probri,

    Liv. 7, 4, 4:

    sacrilegii,

    id. 32, 1, 8:

    flagitii,

    Tac. A. 1, 3; 4, 11:

    de his haud facile compertum narraverim,

    give certain information, Sall. J. 17, 2:

    qui ex fratre comperta ipsi nuntiasset,

    Curt. 6, 8, 11:

    haec ex vate comperta nuntiabat,

    id. 7, 7, 22.— In abl. absol.: comperto lege Gabiniā Bithyniam et Pontum consuli datam, Sall. H. Fragm. ap. Prisc. p. 1130 P.; so Liv. 31, 39, 4 and 7; 33, 5, 4; Tac. A. 1, 66; 4, 36; 11, 13 fin.; 14, 57.—So, also, compertum habeo and compertum mihi est, I know full well:

    quod de his duobus habuerint compertum,

    Cic. Clu. 45, 127; so Sall. C. 2, 2; 22 fin.:

    pro comperto polliceri,

    as certain, Suet. Ner. 31.—Hence, compertē, adv., on good authority; only Gell. 1, 22, 9; and in comp., id. 1, 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > comperio

  • 15 singulto

    singulto, no perf., ātum, 1, v. n. and a. [id.].
    I.
    Neutr., to hiccup; to sob:

    singultantium modo,

    Quint. 10, 7, 10.—
    B.
    Transf., poet., of persons dying, to rattle in the throat, Verg. A. 9, 333; Sil. 2, 362; 1, 388; Val. Fl. 2, 211.—Of speech interrupted with sobs:

    verba singultantia,

    Stat. S. 5, 5, 26; Calp. Ecl. 6, 22.—Of water flowing from an orifice, to gurgle, Sid. Ep. 2, 2 med.
    II.
    Act.: animam, to breathe out with sobs, to gasp away with short sobs or rattling in the throat, Ov. M. 5, 134:

    in limine vitae animas,

    Stat. Th. 5, 261:

    et singultatis oscula mixta sonis,

    Ov. Tr. 3, 5, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > singulto

  • 16 comperio

    I.
    to learn, find out.
    II.
    to disclose fully, find out with certainty, lay open.

    Latin-English dictionary of medieval > comperio

  • 17 egurgito

    ē-gurgĭto, āre, v. a. [gurges], to pour out, cast out (with the access. notion of extravagance), to lavish:

    argentum domo,

    Plaut. Ep. 4, 2, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > egurgito

  • 18 subcingo

    suc-cingo ( subc-), nxi, nctum, 3, v. a., to gird below or from below, to tuck up, gird, gird about, girdle (mostly poet. and in postAug. prose; cf. subligo).
    I.
    Lit.:

    crure tenus medio tunicas,

    Juv. 6, 455:

    astricti succingant ilia ventres,

    Grat. Cyn. 271; cf.:

    Virginem et Leonem Anguis intortus succingit,

    Vitr. 9, 5 (7), 1:

    illa (Scylla) feris atram canibus succingitur alvum,

    Ov. M. 13, 732; cf. Lucr. 5, 892; Tib. 3, 4, 89:

    eāpse sic succincta,

    tucked up, Plaut. Rud. 2, 3, 80:

    amicus,

    Mart. 2, 46, 7:

    popa,

    Prop. 4 (5), 3, 62:

    cursor,

    Mart. 12, 24, 7:

    anus,

    Ov. M. 8, 661:

    Diana,

    id. ib. 3, 156; cf.:

    vestem ritu succincta Dianae,

    id. ib. 10, 536; 9, 89.— Poet.:

    succincta comas pinus,

    with its bare trunk, Ov. M. 10, 103; 15, 603: quis illaec est, quae lugubri Succincta est stolā, girt about, Enn. ap. Non. 198, 2 (Trag. v. 134 Vahl.): succincti gladiis mediā regione cracentes, girt about, armed, id. ap. Fest. s. v. cracentes, p. 53 (Ann. v. 497 ib.):

    gladio succinctus,

    Auct. Her. 4, 52, 65:

    succinctam pharetrā,

    Verg. A. 1, 323:

    pallā succincta cruenta,

    id. ib. 6, 555; cf.

    amictu,

    id. ib. 12,401: succincti corda machaeris, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 678 (Ann. v. 392 ib.): pugione succinctus, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 16, 33:

    cultro succinctus,

    Liv. 7, 5, 3:

    ferro,

    id. 40, 9, 12; 40, 7, 7.—
    II.
    Transf., to surround, furnish, provide, equip, fit out with any thing (syn.:

    saepio, circumdo): quod multo se pluribus et majoribus canibus succinxerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146:

    frustra se terrore succinxerit,

    Plin. Pan. 49, 3:

    his animum succinge bonis,

    Petr. 5 fin.:

    succinctam latrantibus inguina monstris,

    Verg. E. 6, 75:

    Scylla rapax canibus succincta Molossis,

    id. Cul. 330:

    virgineam canibus succincta figuram,

    Tib. 3, 4, 89:

    Carthago succincta portubus,

    Cic. Agr. 2, 32, 87:

    succinctus armis legionibusque,

    Liv. 21, 10, 4:

    maximarum gentium viribus,

    Just. 6, 1, 2:

    totius ferme Orientis viribus,

    id. 35, 1, 9:

    horum scientiā debet esse succinctus,

    Quint. 12, 5, 1:

    patriā papyro,

    Juv. 4, 24.—Hence, succinctus, a, um, P. a. (very rare and post-Aug.).
    A.
    Prepared, ready for any thing:

    proni atque succincti ad omnem clausulam,

    Quint. 2, 2, 12.—
    B.
    Contracted, short, concise, succinct ( poet. and post-Aug.; cf.:

    brevis, circumscriptus): libelli,

    Mart. 2, 1, 3:

    arbores succinctiores,

    Plin. 16, 10, 17, § 39:

    succinctior brevitas,

    Aug. Ep. 157 med.—Adv.: suc-cinctē, briefly, concisely, succinctly (late Lat.; cf.:

    breviter, strictim): docere,

    Amm. 28, 1, 2.— Comp.:

    fari,

    Sid. Ep. 1, 9:

    dimicare,

    Amm. 20, 11, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > subcingo

  • 19 succingo

    suc-cingo ( subc-), nxi, nctum, 3, v. a., to gird below or from below, to tuck up, gird, gird about, girdle (mostly poet. and in postAug. prose; cf. subligo).
    I.
    Lit.:

    crure tenus medio tunicas,

    Juv. 6, 455:

    astricti succingant ilia ventres,

    Grat. Cyn. 271; cf.:

    Virginem et Leonem Anguis intortus succingit,

    Vitr. 9, 5 (7), 1:

    illa (Scylla) feris atram canibus succingitur alvum,

    Ov. M. 13, 732; cf. Lucr. 5, 892; Tib. 3, 4, 89:

    eāpse sic succincta,

    tucked up, Plaut. Rud. 2, 3, 80:

    amicus,

    Mart. 2, 46, 7:

    popa,

    Prop. 4 (5), 3, 62:

    cursor,

    Mart. 12, 24, 7:

    anus,

    Ov. M. 8, 661:

    Diana,

    id. ib. 3, 156; cf.:

    vestem ritu succincta Dianae,

    id. ib. 10, 536; 9, 89.— Poet.:

    succincta comas pinus,

    with its bare trunk, Ov. M. 10, 103; 15, 603: quis illaec est, quae lugubri Succincta est stolā, girt about, Enn. ap. Non. 198, 2 (Trag. v. 134 Vahl.): succincti gladiis mediā regione cracentes, girt about, armed, id. ap. Fest. s. v. cracentes, p. 53 (Ann. v. 497 ib.):

    gladio succinctus,

    Auct. Her. 4, 52, 65:

    succinctam pharetrā,

    Verg. A. 1, 323:

    pallā succincta cruenta,

    id. ib. 6, 555; cf.

    amictu,

    id. ib. 12,401: succincti corda machaeris, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 678 (Ann. v. 392 ib.): pugione succinctus, Anton. ap. Cic. Phil. 13, 16, 33:

    cultro succinctus,

    Liv. 7, 5, 3:

    ferro,

    id. 40, 9, 12; 40, 7, 7.—
    II.
    Transf., to surround, furnish, provide, equip, fit out with any thing (syn.:

    saepio, circumdo): quod multo se pluribus et majoribus canibus succinxerat,

    Cic. Verr. 2, 5, 56, § 146:

    frustra se terrore succinxerit,

    Plin. Pan. 49, 3:

    his animum succinge bonis,

    Petr. 5 fin.:

    succinctam latrantibus inguina monstris,

    Verg. E. 6, 75:

    Scylla rapax canibus succincta Molossis,

    id. Cul. 330:

    virgineam canibus succincta figuram,

    Tib. 3, 4, 89:

    Carthago succincta portubus,

    Cic. Agr. 2, 32, 87:

    succinctus armis legionibusque,

    Liv. 21, 10, 4:

    maximarum gentium viribus,

    Just. 6, 1, 2:

    totius ferme Orientis viribus,

    id. 35, 1, 9:

    horum scientiā debet esse succinctus,

    Quint. 12, 5, 1:

    patriā papyro,

    Juv. 4, 24.—Hence, succinctus, a, um, P. a. (very rare and post-Aug.).
    A.
    Prepared, ready for any thing:

    proni atque succincti ad omnem clausulam,

    Quint. 2, 2, 12.—
    B.
    Contracted, short, concise, succinct ( poet. and post-Aug.; cf.:

    brevis, circumscriptus): libelli,

    Mart. 2, 1, 3:

    arbores succinctiores,

    Plin. 16, 10, 17, § 39:

    succinctior brevitas,

    Aug. Ep. 157 med.—Adv.: suc-cinctē, briefly, concisely, succinctly (late Lat.; cf.:

    breviter, strictim): docere,

    Amm. 28, 1, 2.— Comp.:

    fari,

    Sid. Ep. 1, 9:

    dimicare,

    Amm. 20, 11, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > succingo

  • 20 dēcrepitus

        dēcrepitus adj.,    very old, decrepit: Eunuchus, T.: anus, T.: decrepitā (aetate) mori.
    * * *
    decrepita, decrepitum ADJ
    worn out (with age), feeble, decrepit; infirm; very old (L+S); (noiseless)

    Latin-English dictionary > dēcrepitus

См. также в других словарях:

  • Out with My Baby — Single by Guy Sebastian from the album Beautiful Life Released 26 September 200 …   Wikipedia

  • Out with the Boys — Single by White Lion from the album Mane Attraction Released 1991 Format CD Single Recorded …   Wikipedia

  • To come out with — Come Come, v. i. [imp. {Came}; p. p. {Come}; p. pr & vb. n. {Coming}.] [OE. cumen, comen, AS. cuman; akin to OS.kuman, D. komen, OHG. queman, G. kommen, Icel. koma, Sw. komma, Dan. komme, Goth. giman, L. venire (gvenire), Gr. ? to go, Skr. gam.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Fall Out Boy's Evening Out with Your Girlfriend — Infobox Album Name = Fall Out Boy s Evening Out with Your Girlfriend Type = Album Artist = Fall Out Boy Released = March 25, 2003 Recorded = Genre = Pop punk Length = 29:37 Label = Uprising Producer = Jared Logan Reviews = Last album = Fall Out… …   Wikipedia

  • Time Out with Britney Spears — Infobox Album Name = Time Out with Britney Spears Type = video Artist = Britney Spears Caption = Released = November 29, 1999 (VHS) February 13, 2001 (DVD) Recorded = 1998 1999 Genre = Pop, teen pop, dance pop, bubblegum pop Length = Approx. 53… …   Wikipedia

  • Sing Out with One Voice — Infobox Album Name = Sing Out with One Voice Type = Live Album Longtype = Artist = Ron Kenoly Released = 1995 Recorded = Lakeland, Florida Genre = Contemporary Christian Length = Label = Integrity/Hosanna! Music Producer = Tom Brooks, Michael… …   Wikipedia

  • Drop Out with The Barracudas — Studio album by The Barracudas Released February 1981 (UK) …   Wikipedia

  • Is She Really Going Out with Him? — Infobox Single Name = Is She Really Going Out with Him? Type = Single Artist = Joe Jackson from Album = Look Sharp! Released = October, 1978 Recorded = Genre = New Wave Length = *Radio Edit: *Album Version: 3:33 *Full CD: Label = Producer = This… …   Wikipedia

  • Hunting Out with an Aerial Eye — Infobox Album Name = Hunting Out With An Aerial Eye Type = studio Artist = Muslimgauze Released = 1987 July Recorded = Twilight Sound Studio, Manchester Genre = Length = Label = Limited Editions LIMITED 1 Producer = Reviews = Last album = Opaques …   Wikipedia

  • Steppin' Out with My Baby — is a popular song written by Irving Berlin and introduced in the 1948 musical film Easter Parade . There it was sung by Fred Astaire as part of a dance number involving Astaire on stairs and three different dance partners.Since that time the song …   Wikipedia

  • come out with — {v. phr.} 1. To make a public announcement of; make known. * /He came out with a clear declaration of his principles./ 2. To say. * /He comes out with the funniest remarks you can imagine./ …   Dictionary of American idioms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»